Stanowisko Pracodawców Rzeczypospolitej Polskiej wobec projektu ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych
oraz niektórych innych ustaw, a także innych propozycji legislacyjnych przedstawionych przez Rząd w ramach tzw. Tarczy Antykryzysowej
Ocena ogólna
Przygotowany projekt tzw. tarczy antykryzysowej idzie we właściwym kierunku, ale też ma wiele braków, które jak najszybciej należy wypełnić odpowiednimi regulacjami. W obliczu kryzysu, którego skutków nie sposób jeszcze przewidzieć, rozwiązania powinny iść dużo dalej i być bardziej elastyczne. Ponadto zaproponowane kryteria warunkujące skorzystanie ze wsparcia mogą okazać się zbyt wygórowane. W efekcie istnieje ryzyko, że niektóre instrumenty pomocowe będą fikcyjne i nieskuteczne. Co więcej, zwracamy uwagę Rządu na to, że w projektowanych przepisach w zasadzie brak rozwiązań skierowanych do dużych przedsiębiorców, którzy przecież nie są uodpornieni na problemy ekonomiczne związane z epidemią Covid-19.
Aby zapewnić bezpieczeństwo ekonomiczne kraju, pomóc przetrwać firmom i zachować miejsca pracy konieczne jest poniesienie adekwatnych nakładów finansowych, przy jednoczesnym zachowaniu stabilności finansowej państwa. Jest oczywiste, że skompensowanie wszystkich strat i kosztów nie będzie możliwe. Jednak pamiętajmy, że to firmy i ich pracownicy stanowią bazę dochodów na finansowanie zadań publicznych państwa. Bez firm i pracowników bezpieczeństwo zdrowotne państwa nie będzie mogło być realizowane w długim okresie. Bezpieczeństwo zdrowotne nie istnieje bez bezpieczeństwa ekonomicznego.
Wszelkie koszty walki z epidemią, muszą być tak rozłożone aby nie naruszyć bezpieczeństwa ekonomicznego. Nie mogą one być przerzucane na firmy. W tak trudnym czasie nie można pochopnie wydawać ograniczonych środków na cele o niestrategicznym priorytecie (np. wydatki na media, dodatkowe extra transfery społeczne takie jak 13-ta i 14-ta emerytura). W nadzwyczajnej sytuacji trzeba szukać oszczędności, aby wygospodarować jak najwięcej środków na przetrwanie firm i utrzymanie miejsc pracy. Należy pod tym kątem zrewidować budżet państwa.
Utrzymanie płynności finansowej przedsiębiorstw
Uwagi ogólne
Utrata płynności finansowej, powstawanie zatorów płatniczych, niemożność uregulowania wynagrodzeń pracowników oraz zobowiązań publicznoprawnych – to podstawowe wyzwania, przed którymi stoją dziś pracodawcy oraz osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą. Niezbędne są pilne decyzje Rządu, które zredukują koszty stałe oraz odłożą w czasie obowiązki administracyjne. Kryterium spadku przychodów o 50% dla przyznania ulgi jest nie do przyjęcia. Nagły spadek przychodów o połowę oznacza najczęściej bankructwo. Propozycje opracowane przez Rząd są zbyt zachowawcze i niewystarczające. Ograniczenia w stosowaniu ulg oraz duża liczba warunków do spełnienia powodują, że zaproponowane rozwiązania okażą się fikcyjne. A fikcyjne instrumenty, to fikcyjna pomoc.
Uwagi szczegółowe
Rozwiązania konieczne dla zachowania płynności finansowej przedsiębiorstw w nadzwyczajnej sytuacji związanej z epidemią:
Dokonanie zwrotu podatku VAT i skrócenie czasu weryfikacji zwrotów z 60 do maksymalnie 14 dni.
Czasowe zawieszenie regulacji w zakresie obowiązkowego mechanizmu split payment oraz uwolnienie środków z rachunków VAT.
Możliwość wyboru metody kasowej (dla zapłaconych faktur) dla rozliczeń przychodów na gruncie CIT oraz VAT (wyboru podatnik mógłby dokonać od bieżącego okresu rozliczeniowego),
Rozszerzenie możliwości rezygnacji z uproszczonych zaliczek na podatek dochodowy także na innych przedsiębiorców niż mali.
Zawieszenie regulacji dot. ulgi na złe długi w PIT, CIT i VAT w zakresie obowiązku korygowania podatku.
Przesunięcie terminów wypełniania obowiązków podatkowych (CIT, VAT, PIT, podatek od gier, MDR o trzy miesiące) lub zaniechanie kar w przypadku opóźnień w ich realizacji oraz przesunięcie terminów składania sprawozdań finansowych.
Niepełnosprawni – Konieczne jest skreślenie art. 26a ust.1a pkt. 3 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudniania osób niepełnosprawnych, który uwarunkowuje uzyskanie dofinansowań od terminowego ponoszenia kosztów płacy, w tym składek ZUS. W momencie zaległości w wypłacie wynagrodzeń osób niepełnosprawnych dotacje zostaną wstrzymane, co oznacza natychmiastową utratę płynności pracodawcy osób niepełnosprawnych. Przepis nawet w warunkach normalnego toku gospodarki wygenerował kilkusetmilionowe spory sądowe zagrażające aktywności osób niepełnosprawnych. Dodatkowo należy wystąpi do Komisji Europejskiej o zawieszenie drugiego wymogu otrzymania dotacji, tj. wymogu dobrej sytuacji ekonomicznej pracodawcy, którego spełnienie w czasie pandemii, a także bezpośrednio po będzie niemożliwe. Aktywność zawodowa osób niepełnosprawnych w Polsce już dzisiaj jest ponad dwukrotnie mniejsza niż średnia europejska.
Zawieszenie stosowania limitu de minimis w odniesieniu do wniosków złożonych w trybie art. 67a, 67b i 67c Ordynacji podatkowej.
Możliwość obniżenia stawek amortyzacyjnych w ciągu roku podatkowego – a nie od początku roku jak jest obecnie w przepisach.
Złagodzenie rygorów dot. kosztów uzyskania przychodów, poprzez np. możliwość rozliczenia kar umownych.
Zawieszenie postępowań egzekucyjnych i uwolnienie zabezpieczonych środków.
Zmiana schematu pomocy publicznej, rozszerzenie rozwiązań programu pomocowego również dla dużych przedsiębiorstw, czasowe uwolnienie limitu pomocy de minimis. Zakładamy, że rząd zgłosi rozwiązanie przyjęte w ramach Tarczy Antykryzysowej do KE, jako pomoc publiczną, tak aby polscy przedsiębiorcy mogli skorzystać z podwyższonego limitu pomocy w wysokości do 800.000 EUR na przedsiębiorcę w ramach tzw. Temporary Framework. Jak wynika z informacji opublikowanych przez KE Francja dostała zatwierdzenie swojego pakietu pomocy w ekspresowy tempie 48H
(https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/IP_20_503).
Zawieszenie wpłat na PPK w 2020 r., a nie tylko odroczenie obowiązku wprowadzenia PPK przez średnich przedsiębiorców o pół roku. Potrzebne jest również zawieszenie finansowania PPE przez pracodawcę i zniesienie obowiązku tworzenia PPK, jeśli nie prowadzą PPE. Zawieszenie dopłat z Funduszu Pracy do PPK.
W celu pomocy emitentom obligacji korporacyjnych i samorządowych konieczne jest regulacyjne przesunięcie terminu wykupu obligacji wyemitowanych przed 1 marca 2020 roku na okres do 30 września z zachowaniem innych warunków tych obligacji i swobodą w zakresie ich spłaty w terminie jeśli emitent może tego dokonać.
Obniżenie podatku od gier z obecnych 12% na 10% na czas trwania stanu epidemii w celu powstrzymania upadłości legalnych podmiotów i zapobieżenie ponownemu rozrostowi szarej strefy.
Ochrona i wsparcie funkcjonowania rynku pracy
Uwagi ogólne
Wsparcie adresowane do uczestników rynku pracy jest niewystarczające. W wielu aspektach jest ono skierowane wyłącznie do sektora MŚP z pominięciem dużych podmiotów, które skutki COVID-19 również odczują. Projekt nie rozwiązuje wielu problemów praktycznych, z którymi borykają się teraz pracodawcy. Dotyczy to chociażby ułatwień w zatrudnianiu cudzoziemców czy braku zapowiadanej wcześniej możliwości wydłużenia okresu rozliczeniowego. Dlatego żądamy uzupełnienia przedmiotowego projektu.
Uwagi szczegółowe
Elastyczny czas pracy – zaproponowane rozwiązania powinny iść dużo dalej i przewidywać wprowadzenie jeszcze dłuższych, bo 18 i 24-miesięcznych okresów rozliczeniowych. W odniesieniu do tych regulacji pracodawca musi mieć możliwość ustalania ich samodzielnie (w razie braku porozumienia ze stroną związkową lub reprezentacją pracowników).
Cudzoziemcy – zaproponowane regulacje są niewystarczające i należy wprowadzić więcej ułatwień, aby uniknąć masowego odpływu cudzoziemców z polskiego rynku pracy. Konieczne jest:
– przywrócenie możliwości rejestracji wniosków o wydanie wiz krajowych w konsulatach,
– przywrócenie możliwości przekraczania granicy przez cudzoziemców spełniających kryteria zapisane w specustawie,
– wprowadzenie mechanizmu wydłużającego cudzoziemcom prawo do legalnego zatrudnienia w oparciu o zezwolenia na pracę, zezwolenia na pobyt czasowy i pracę oraz w oparciu o oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi.
Dopłaty do wynagrodzeń przy przestoju ekonomicznym oraz przy obniżeniu wymiaru czasu pracy – zbyt duża dysproporcja finansowa. Ustawodawca nie powinien narzucać pracodawcom, iż wymiar czasu pracy powinien być obniżony o 20%. Pracodawca powinien mieć również możliwość samodzielnego ustalania warunków przestoju i obniżenia wymiaru czasu pracy.
Kryteria warunkujące uzyskanie dofinansowania – łagodniejsze i bardziej elastyczne.
Instrumenty pomocowe – muszą mieć charakter czasowy (minimum 6 miesięcy), nie incydentalny i uwzględniać wszystkich przedsiębiorców (nie tylko mikro, małych i średnich).
ZUS – konieczność umorzenia składek na ubezpieczenia społeczne dla wszystkich pracodawców.
Wynagrodzenie chorobowe – wypłacane przez ZUS już od pierwszego dnia (a nie dopiero po 33. dniu).
Dodatkowy zasiłek opiekuńczy – nie rozwiązano problemu opieki nad dziećmi powyżej 8 r. ż.
Świadczenia dla osób na kwarantannie – wprowadzić automatyczny obowiązek wydawania decyzji inspektora sanitarnego drogą elektroniczną, która potwierdza niemożność świadczenia pracy, traktowaną na równi z niezdolnością do pracy.
Wnioski o wsparcie na ochronę miejsc pracy – informowanie pracodawcy o kolejności rozpatrzenia wniosku. Konieczność uproszczenia wszelkich procedur związanych z przyznawaniem pomocy; odbiurokratyzować postępowanie; sformułować jasne przesłanki i uprościć formularze.
Niepełnosprawni – konieczne jest skreślenie art. 26a ust.1a pkt. 3 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudniania osób niepełnosprawnych, który uwarunkowuje uzyskanie dofinansowań od terminowego ponoszenia kosztów płacy, w tym składek ZUS. W momencie zaległości w wypłacie wynagrodzeń osób niepełnosprawnych dotacje zostaną wstrzymane, także jeżeli pracodawca ze względu na trudną sytuację finansową spowodowaną koronawirusem nie opłaci składek ZUS w terminie, a nawet gdy je skoryguje po terminie.
Wydłużenie terminu udzielenia pracownikom zaległego urlopu wypoczynkowego z 30 września do 31 grudnia.
Przeprowadzanie szkoleń BHP za pomocą środków komunikacji elektronicznej przy udostępnieniu niezbędnych materiałów szkoleniowych.
Zawieranie umów o pracę w formie elektronicznej bez konieczności posiadania przez zatrudnionych kwalifikowanego podpisu elektronicznego.
Zredukowanie pozostałych kosztów pracy obciążających pracodawców np. odpisów na zakładowe fundusze świadczeń socjalnych czy niektórych świadczeń pracowniczych uregulowanych poza układami zbiorowymi.
Niezbędne rozwiązania prawno-administracyjne otoczenie biznesu
Uwagi ogólne
Projektowane regulacje są nie tylko niewystarczające, jeśli chodzi o ich skalę, lecz również bardzo nieczytelne, niejasne, uznaniowe – a w niektórych dziedzinach paradoksalnie zbyt sztywne. Przedstawione rozwiązania to wręcz apogeum biurokracji, czego najlepszym przykładem jest – w całości – projektowana ustawa o udzielaniu pomocy publicznej w celu ratowania lub restrukturyzacji przedsiębiorców. Teraz powinniśmy wdrażać rozwiązania, które pomagają biznesowi i pracownikom oraz ułatwiają życie obywatelom. W ramach tzw. Tarczy Antykryzysowej trzeba usuwać a nie tworzyć dodatkowe bariery; zmniejszać a nie zwiększać obciążenia biurokratyczne; myśleć i działać odważnie. Ustawa winna dać delegację poszczególnym resortom do proponowania szybkich rozwiązań w reakcji na aktualną sytuację i potrzeby. Jesteśmy gotowi wspólnie z rządem wypracować w trybie pilnym wykaz takich obszarów, które byłyby przedmiotem tych delegacji.
Uwagi szczegółowe
Odroczenie terminów składania i rozliczania rocznego podatku dochodowego na III kwartał br.
Przesunięcie pozostałych terminów wypełniania obowiązków podatkowych (CIT, VAT, PIT, MDR o trzy miesiące) lub zaniechanie kar w przypadku opóźnień w ich realizacji oraz przesunięcie terminów składania sprawozdań finansowych.
Sprzeciw wobec uznaniowości procedur. Zmiany powinny być proste, np. nowelizując konkretne przepisy, albo zawieszając ich stosowanie należy przedłużyć terminy rozliczeń rocznych CIT i PIT do 30 czerwca. Zapomina się także o sprawozdaniach finansowych, które należy podpisać elektronicznie do 31 marca. Utrudnienia w kontakcie pomiędzy zobowiązanymi przedsiębiorcami, a podmiotami przygotowującymi projekty sprawozdań czyni ten termin praktycznie niewykonalnym.
Umożliwienie wnioskowania o odroczenie terminu płatności zobowiązań podatkowych o 3 miesiące bez konieczności wydawania decyzji – tylko na pisemny wniosek podatnika, w którym uprawdopodobni taką konieczność w związku z pandemią.
Zawieszenie terminu naliczania odsetek podatkowych od 1 marca 2020 do 30 września br.
Zniesienie opłat prolongacyjnych.
Wydłużenie terminów związanych z dematerializacją akcji.
Ułatwianie rozliczenia VAT – przesunięcie wejścia w życie z 1 kwietnia 2020 r. na 1 stycznia 2021 r. nowego JPK.
Wprowadzenie ustawowej przesłanki przywrócenia terminów procesowych w związku z sytuacją stanu epidemii np. do wniesienia skargi lub odwołania (wystarczy uprawdopodobnienie, że taka była przyczyna wraz ze złożeniem skargi lub odwołania).
Zawieszenie wszystkich terminów procesowych na wniesienie skarg, odwołań itp. (opisanych w Ordynacji podatkowej i prawie o postępowaniu przed sądami administracyjnymi).
Zawieszenie prowadzenia kontroli podatkowych/celno-skarbowych, ale też ZUS i PIP na czas stanu epidemii.
Umożliwienie zastosowania stawki 0% bez konieczności zgromadzenia dokumentów uprawdopodobniających dokonanie WDT, pod warunkiem zgromadzenia tej dokumentacji w ciągu 3 miesięcy od zakończenia roku.
Uchylenie obowiązku osiągnięcia minimalnej rentowności podatkowej przez podatkowe grupy kapitałowe (PGK) w okresie, dla którego została zawarta umowa PGK kończy się po 1 marca 2020 r.
Odroczenie terminu obowiązkowego poboru WHT od płatności powyżej 2 mln PLN do końca 2020 r. i czasowe odstąpienie od wymogu należytej staranności na moment płatności.
Dalece niewystarczająca skala pomocy oferowana w ramach ustawy o udzielaniu pomocy publicznej w celu ratowania lub restrukturyzacji przedsiębiorców. Niezrozumiałe ograniczenie dostępu do pomocy – w szczególności poprzez odwołania do ustawy – Prawo restrukturyzacyjne.
Rezygnacja z obowiązku składania we wnioskach o pomoc publiczną oświadczenia przedsiębiorcy, że nie zachodzą w stosunku do niego przesłanki upadłości.
Rezygnacja z zakazu handlu w niedziele.
Rezygnacja z wprowadzania zmian zaproponowanych przez UOKiK,
w szczególności tych odnoszących się do branży pożyczkowej. Doprowadzą one do rozrostu szarej strefy i zamknięcia całego sektora, a w konsekwencji do osłabienia pozycji konsumenta.
Konieczne są bardziej odważne decyzje w obszarze opłat i danin, w tym zawieszenie poboru podatku od niektórych kopalin na okres przynajmniej jednego roku.
Przepisy o zwolnieniu z czynszu za najem wymagają doprecyzowania, aby jasne było kto może z nich skorzystać. Niezbędne jest też zapewnienie wynajmującym środków rekompensujących niższe przychody z najmu.
Należy powstrzymać się od nowelizacji ustawy o krajowym systemie cyberbezpieczeństwa – brak związku tej propozycji ze zwalczaniem skutków epidemii.
Przesunięcia terminów są zbyt krótkie, co będzie skutkowało koniecznością nowelizowania przepisów i przedłużania terminów.
Projektowane przepisy zakładają możliwość zawieszenia selektywnej zbiórki odpadów, ale już nie zawieszają obowiązku osiągnięcia odpowiednich poziomów recyklingu ani dla odpadów komunalnych, ani dla odpadów opakowaniowych.
W celu zapewnienia płynności dla sektora finansowego konieczne jest zwolnienie tych podmiotów od 1 marca 2020 na okres roku z poboru składek na obowiązkowy system gwarantowania depozytów i fundusz przymusowej restrukturyzacji banków.
Obniżenie klina podatkowego
W przesłanym pakiecie brak jest informacji o funduszu Rozwoju i Bezpieczeństwa, który miał wydatkować 30 mld zł na projekty inwestycyjne. Inwestycje rozwojowe są oczywiście ważne dla gospodarki i w kolejnych latach powinny być priorytetem. Jednak w nadchodzących miesiącach, przy uwzględnieniu ograniczonych środków, pakiet inwestycyjny nie jest optymalnym rozwiązaniem. W obliczu niepewności co do rozwoju sytuacji musimy lepiej dobierać instrumenty reakcji. Jednym z istotnych źródeł problemów makroekonomicznych jest szok podażowy, szczególnie w branży budowlanej, brak jest tam pracowników, sprzętu. Jeszcze bez kryzysu ceny mieszkań i na nowo otwierane przetargi pokazały że branża budowlana ma ograniczenia podażowe. To wszystko odbiło się w górce cenowej. I teraz też jest ryzyko, że para pójdzie w ceny i spekulacje. Ale jest też problem czasowy, gdzie pójdzie ten impuls, czy są nowe projekty (bo chyba nie chodzi o „przemalowanie” już zaplanowanych). Te projekty, aby były dobre i celowe nie mogą być robione w pośpiechu, chyba że chodzi o przecinanie „wstęgi” przez polityków. Albo skończy się nieproduktywnymi inwestycjami. W obecnej sytuacji wszystkie dostępne środki należy przeznaczyć na szerszy zakres wsparcia płynności, odraczania i ew. zawieszenia danin lub zastosować instrumenty adekwatne do szoku podażowego. Takim rozwiązaniem jest obniżenie klina podatkowego. W 2009 r. też obniżono klin podatkowo-składkowy i polska gospodarka jako jedyna w UE uniknęła recesji. Obniżka klina podatkowego działa powszechnie, na duże i małe firmy, na wszystkie branże, w tym szczególnie na usługi. Z jednej strony obniża obciążenia firm, a z drugiej zwiększa dochody pracowników. Pożądanym rozwiązaniem jest 3 lub
4-krotne zwiększenie pracowniczych kosztów uzyskania przychodów odliczanych od dochodu do opodatkowania PIT (3xKUP lub 4xKUP).
- Wzrost do 750 lub do 1000 zł miesięcznych pracowniczych kosztów uzyskania przychodów, czyli rocznie 9000 zł lub 12000 zł.
- To oznacza, że wzrost pracowniczej kwoty wolnej dla umowy o pracę (ogólna kwota wolna + efekt odliczania pracowniczych kosztów uzyskania przychodów) mógłby wzrosnąć do:
- W wariancie 3xKUP >>> ok. 12000 zł rocznie dla wynagrodzenia
ok. minimalnego - W wariancie 4xKUP >>> ok. 15000 zł rocznie dla wynagrodzenia
ok. minimalnego - Połowa minimalnego wynagrodzenia wolna od PIT
Ochrona zdrowia
Uwagi ogólne
Jednym z pięciu filarów pakietu miało być wsparcie dla służby zdrowia, na które przeznaczone zostanie 7,5 miliarda zł. Polscy pacjenci oraz polscy świadczeniodawcy znaleźli się w bardzo trudnej sytuacji, w której wszyscy potrzebujemy się chronić. Zatem wszelkie działania zmierzające do skutecznego zapobiegania i zwalczania chorób zakaźnych, w tym wirusa SARS-CoV-2, oraz wsparcie finansowe są jak najbardziej potrzebne i słuszne.
Uwagi szczegółowe
Nie zawarto żadnych środków pomocowych dla podmiotów leczniczych, które w związku z obecną sytuacją zmagać się będą z ogromnymi komplikacjami w zakresie zwiększenia pracochłonności, drastycznego wzrostu kosztów funkcjonowania, w tym w szczególności zakupu wyposażenia, środków ochrony itp.
Zapowiadana kwota środków finansowych nie znajduje potwierdzenia w przygotowanych rozwiązaniach legislacyjnych.
Przygotowane rozwiązania legislacyjne nie uwzględniają oczekiwanych rozwiązań, chociażby w obszarze dotyczącym stworzenia specjalnych warunków pracy dla personelu medycznego.
Konieczne jest jednoznaczne uregulowanie możliwości wystawiania przez lekarzy zwolnień podczas porad telemedycznych.
Zaprojektowane rozwiązania dotyczące obszaru medycyny pracy w części realizują postulaty środowiska medycznego, ponieważ zaproponowane zmiany mają na celu zawieszenie obowiązku wykonywania badań profilaktycznych.
Konieczne jest przedłużenie okresu ważności orzeczeń lekarskich o 90 dni zamiast wskazanych w projekcie 60 i/lub 30.
W projektowanej regulacji zabrakło przepisów dotyczących uzyskania w obecnej sytuacji tzw. książeczki sanepidowskiej, niezbędnej chociażby w branży spożywczej.
Konieczne jest też uzupełnienie projektu o rozwiązania rozszerzające możliwość wykonywania badań diagnostycznych, poprzez dopuszczenie udzielania świadczeń zdrowotnych polegających na wykonywaniu badań laboratoryjnych w pojazdach oraz obiektach przenośnych, ustawionych na terenie podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju świadczenia szpitalne.
W przypadku zamówień na udzielanie świadczeń zdrowotnych związanych z przeciwdziałaniem COVID-19 konieczne jest wprowadzenie rozwiązań dot. niestosowania przepisów art. 26-27 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (tryb konkursowy).
Udostępnienie aptekom środków ochrony osobistej, niezbędnych do zapewnienia bezpieczeństwa personelu medycznego oraz ciągłości pracy apteki przy ograniczonym personelu.
Umożliwienie wytwarzania środków dezynfekujących w aptekach oraz zapewnienie ciągłości dostaw i dostępu do leków.
Na czas działań związanych z przeciwdziałaniem COVID-19 konieczne jest wstrzymanie prowadzonych aktualnie kontroli aptek i niewszczynanie nowych, zarówno przez Inspekcję Farmaceutyczną, jak i Narodowy Fundusz Zdrowia.
